Jeśli nie komfort, to co?

Organizujemy przestrzeń, w której funkcjonujemy w taki sposób, aby było nam wygodnie. Wszelkie udogodnienia służą poprawie komfortu, dzięki czemu nasze niedoskonałe ciała i żarłoczne mózgi zużywają mniej energii. Dążenie do zachowania komfortu ma swoje zgubne skutki – popularnym w ostatnim czasie stało się powiedzenie, że siedzenie to nowe palenie – jednak zrezygnowanie z wygody, nawet jeśli wiemy, że w dużych dawkach jest szkodliwa, przychodzi nam z trudem.

Brett Jones zauważa, że ludzie są raczej skłoni robić rzeczy, które bolą niż rzeczy, które są niewygodne. Za przykład niech posłużą dwie formy ruchowe, podczas których doznaje się zarówno bólu jak i dyskomfortu: trening siłowy i rozciąganie. Jeśli powiesz, że wolisz się zmęczyć treningiem siłowym niż pozostawać w niewygodnej pozycji podczas rozciągania, to masz dowód na prawdziwość tezy. Są oczywiście osoby, które wolą sytuację odwrotną – łatwiej im znieść ból rozciągania, niż dyskomfort związany z pobytem na siłowni, napinaniem ciała, utrzymaniem ciężaru, zachowaniem stabilności. Podobnie rzecz się ma z treningiem oddechu i koncentracji. Sam w sobie, trening oddechu, nie jest szczególnie ciężki, jednak praktyka pokazuje, że wiele osób wolałoby stoczyć kilka sparingów, niż siedzieć nieruchomo, obserwować punkt na ścianie i rytmicznie oddychać.

Współtwórca FMS, trener i fizjoterapeuta, Gray Cook mówi, że jego praca polega na przywracaniu komfortu ludziom, którym tego komfortu brakuje i „przeszkadzaniu” tym, którzy żyją zbyt wygodnie. To jak zły stres i dobry stres, albo minimalna skuteczna dawka – bez bodźców nie byłoby życia, gdyż nie zachodziłyby żadne procesy adaptacyjne. Wyrywając osoby prowadzące siedzący tryb życia z czeluści kanap i foteli, trenerzy chronią je przed totalną utratą kontaktu ze światem.

W ostatnim czasie dużą popularność zrobiło zawołanie: wyjdź poza strefę komfortu! Warto przypomnieć, że położenie owej strefy próbował określić psycholog Michaly Csikszentmihalyi, który podjął się badań nad szczęściem. Zauważył on – po rozmowach ze sportowcami, artystami i ludźmi innych profesji, którzy odnieśli sukces i czuli satysfakcję – że wszyscy badani przeżywali podobne stany wysokiej koncentracji, którym towarzyszyło poczucie wzniosłości i sensu. Zanurzenie w wykonywanej czynności było tak silne, że ludzie zapominali o jedzeniu i tracili poczucie czasu. Nie odczuwali też zmęczenia. Byli niejako porwani strumieniem działania, podobnym do fali wody porywającej wszystko, co staje na jej drodze. Stąd nazwa owego stanu – przepływ (flow). Jednakże wychodzenie poza strefę komfortu i osiągnięcie stanu przepływu może mieć miejsce tylko wtedy, gdy mamy za sobą wiele lat zgłębiania danego tematu – nie jest w żadnym razie rzucaniem się na głęboką wodę bez przygotowania. Zadanie jest wyzwaniem, ale doprowadzenie go do końca znajduje się zasięgu naszych możliwości. W przeciwnym razie stres byłby zbyt duży, a całe przedsięwzięcie zamieniłoby się w walkę o życie.

Do wygody dążymy instynktownie, jednak jak to mówimy w Krav Maga – instynktowna reakcja jest tylko początkiem akcji. Nie ma wątpliwości co do tego, że projektowanie przedmiotów, pojazdów, wnętrz powinno się odbywać z zachowaniem zasad ergonomii i zgodnie z maksymą Louisa Sullivana mówiącą o tym, że forma wynika z funkcji. Nie chcemy przecież się cofnąć do XIX wieku. Czasem jednak, jak to powiedział Gray Cook, trzeba sobie trochę poprzeszkadzać. W praktyce oznacza to nie tylko systematyczny trening ale zwyczajne i częste zmienianie pozycji, lub przerwy w pracy, czy podróży na tzw. rozprostowanie kości.

Osobom, które szukają inspiracji by wstać i lubią szukać w książkach, podsuwam szeroko już znany, przystępny podręcznik nie-siedzenia pt. „Skazany na biurko” Kelly’ego Starretta. Znajdziecie w nim sto powodów, by podnieść się z krzesła i sto pięćdziesiąt pomysłów na to, co ze sobą zrobić, gdy już wstaniecie.